شناسایی استان ها و حوضه های آبریز پیشتاز در بارش های نیمسال دوم 98 - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران ارتفاع کل ریزش های جوی در نیمسال دوم سال گذشته، 2/ 197میلی متر است که نسبت به میانگین دوره مشابه در سال 97 (224 میلی متر) 12درصد افت را تجربه نموده است. البته شرایط بارش ها نسبت به میانگین 11 ساله و51 ساله به ترتیب رشد 24 و 12درصدی داشته است.

تصویر ریزش های جوی در نیم سال نخست سال آبی جاری ترسیم شد. ارزیابی میانگین بارش ها در 6 ماه ابتدایی سال آبی 99-98 از افت 12درصدی بارندگی ها نسبت به مدت زمان مشابه سال آبی گذشته حکایت دارد. مطابق با آنالیز ها حوضه آبریز دریاچه ارومیه نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیشترین افت بارش ها و حوضه آبریز مرزی شرق بیشترین رشد بارندگی ها را در کارنامه خود به ثبت رسانده اند. آنالیز میزان بارش ها در استان ها هم نشان می دهد چهارمحال و بختیاری از ابتدای سال آبی جاری تا 17 فروردین امسال نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته با بیشترین افت و هرمزگان با بیشترین رشد بارندگی ها روبه رو بوده اند. به گزارش دنیای اقتصاد، رصد دوره ها و فصول بارشی در ایران نشان می دهد معمولا روزهای سرانجامی زمستان و روزهای ابتدایی بهار، روزهای پربارش و همراه با سیلاب های فصلی خواهند بود؛ چرا که بارش های سیل آسای بیشتری در این بازه زمانی در کشور رخ می دهد و از سوی دیگر همزمانی آب شدن برف ها و افزایش دبی رودخانه ها به افزایش پتانسیل سیلابی شدن رودخانه ها منجر می گردد. در آن سو تغییرات اقلیم موجب افزایش اتفاقات و رخدادهایی با منشا آب وهوا در سطح دنیا شده است. در این بین افزایش سیل خیزی دنیا در کشوری مانند ایران که از گذشته با توجه به جغرافیای طبیعی و نوع و حجم بارش ها از نظر زمانی و مکانی، کشوری سیل خیز به شمار می رود و سیل های تاریخی پرخساراتی را نیز تجربه نموده است، بیش از بسیاری از نقاط دنیا نمود پیدا نموده است.

طبق آمارهای دنیای، ایران جزو 10 کشور اول سیل خیز شناخته می گردد. به اعتقاد کارشناسان، یکی از مهم ترین دلایل جانمایی ایران در لیست کشورهای سیل خیز این است که بارش های 400 تا 410 میلیارد مترمکعب ایران به صورت یکنواخت از نظر زمانی و مکانی رخ نمی دهد. پراکندگی بارش ها باتوجه به اقلیم خشک و نیمه خشک ایران شرایطی را به وجود آورده که بارش های سیل آسا در نقاط مختلف کشور حادث شوند. شاهد این ادعا سیلاب های مخرب و کم نظیر در تاریخ ایران بود که در فروردین سال 98 رخ داد که به گفته مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، سیلاب هایی با دوره بازگشت 200 ساله بودند.حال این سوال مطرح است که آیا بارش های بی نظیر سال آبی گذشته، در سال آبی جدید هم تکرار شده اند؟ ارزیابی داده های آماری دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران از صورت شرایط بارش ها در سال آبی گذشته (98-97) نشان می دهد از مجموع 8/ 279 میلی متر بارش ثبت شده از اول مهر 97 تا 15 فروردین سال گذشته، 1/ 92 میلی متر سهم پاییز، 9/ 131 میلی متر سهم زمستان و 8/ 55 میلی متر سهم 15 روز نخست بهار سال 98 بوده است.

این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره های مشابه درازمدت (4/ 193 میلی متر) 45 درصد افزایش و نسبت به دوره مشابه سال آبی 96-97 (8/ 99 میلی متر) 180 درصد افزایش را ثبت نموده است. این در حالی است که طبق آمارهای منتشر شده، کارنامه بارندگی در استان ها نیز بی سابقه بوده و میزان قابل توجه بارش ها در ابتدای سال 98 بیش از پیش نمایان و آشکار می گردد. براساس ارزیابی ها میزان بارندگی تجمعی در 31 استان کشور از ابتدای سال آبی تا 15 فروردین سال 98 همگی در مدار صعودی بوده و بارش ها در تمام استان ها چه نسبت به سال آبی گذشته (96-97) و چه نسبت به متوسط درازمدت (میانگین 50 ساله) رشد را تجربه نموده اند.اما در 15روز نخست فروردین امسال 5/ 45 میلی متر بارش در کشور ثبت شده است که نسبت به میانگین دوره های مشابه درازمدت (1/ 196 میلی متر) 24 درصد افزایش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (3/ 280 میلی متر) کاهش 13 درصدی را نشان می دهد. در حالی که بارش های سال آبی جاری تا سرانجام اسفندماه به 2/ 197 میلی متر رسیده، با ثبت 5/ 45 میلی متر بارش در 15 روز نخست فروردین 99، این رقم به 7/ 242 میلی متر رسیده است، در واقع در هر روز از سال جدید، به طور متوسط 3 میلی متر بارش در کشور به ثبت رسیده است.دنیای اقتصاد در ادامه این گزارش شرایط بارندگی ها را در دو سکانس زمانی نیمه نخست سال آبی جاری و نیمه اول فروردین 99 مورد آنالیز قرار داده است.

بارش ها در نیمه اول سال آبی

آمارهای رسمی دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می دهد، ارتفاع کل ریزش های جوی از شروع سال آبی جاری (اول مهر 98 تا 29 اسفند) بالغ بر 2/ 197 میلی متر بوده است. این میزان بارندگی نسبت به میانگین دوره مشابه سال آبی گذشته (224 میلی متر) 12 درصد افت، نسبت به میانگین 11ساله (4/ 158 میلی متر) 24 درصد رشد و نسبت به میانگین 51 ساله (8/ 175 میلی متر) افزایش 12 درصدی را تجربه نموده اند.

اما پراکندگی میزان بارندگی ها در حوضه های آبریز درجه یک چگونه بوده است؟ مطابق با آنالیز ها حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان با ثبت 1/ 332 میلی متر و دریای خزر با ثبت 9/ 279 میلی متر بارش، پربارش ترین حوضه ها در نیمه نخست سال آبی 99-98 لقب گرفته اند. در این میان حوضه آبریز مرزی شرق با ثبت 2/ 86 میلی متر و قره قوم با ثبت 1/ 124 میلی متر بارندگی ، کم بارش ترین حوضه ها تا میانه سال آبی جاری بوده اند.

از سوی دیگر، داده های آماری نشان می دهد تنها یک حوضه آبریز اصلی کشور، رشد بارندگی ها نسبت به مدت مشابه سال آبی 98-99 را به ثبت رسانده است؛ حوضه مرزی شرق با 32 درصد رشد نسبت به مدت زمان سال آبی گذشته، تنها حوضه آبریز اصلی به شمار می رود که افزایش بارندگی ها را تجربه نموده است. اما در سایر حوضه ها که در فهرست حوضه هایی که افت بارندگی ها را تجربه نموده اند، چه گذشته است؟ براساس ارزیابی ها حوضه های آبریز دریاچه ارومیه، دریای خزر، قره قوم، خلیج فارس و دریای عمان و فلات مرکزی به ترتیب بیشترین افت ریزش ها را در نیمه نخست سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت نموده اند.

آمارها نشان می دهد حوضه دریاچه ارومیه در بازه زمانی مورد آنالیز 4/ 217 میلی متر بارندگی را به ثبت رسانده و نسبت به سال آبی گذشته (2/ 322 میلی متر)، افت 33درصدی را تجربه نموده است. میزان بارندگی در سه حوضه آبریز اصلی دریای خزر، قره قوم و خلیج فارس و دریای عمان هم نسبت به نیمه نخست سال آبی گذشته افت 23 درصد، 21 درصد و 13 درصدی داشته است. حوضه آبریز اصلی فلات مرکزی هم با ثبت 8/ 126 میلی متر بارندگی نسبت به مدت زمان مشابه سال آبی گذشته، افت ناچیز 2 درصدی را به ثبت رسانده است.

ارزیابی ها همچنین بیانگر آن است که تنها حوضه دریاچه ارومیه افت بارندگی ها نسبت به میانگین 11 ساله را داشته و با افت یک درصدی ریزش های جوی روبرو شده است. اما به جز این حوضه، در کارنامه میانگین 11ساله سایر حوضه ها، رشد بارندگی ها ثبت شده است. مطابق با داده های آماری، حوضه های مرزی شرق با رشد 43 درصدی، خلیج فارس و دریای عمان با رشد 37 درصدی، فلات مرکزی با رشد 25 درصدی، قره قوم با رشد 4 درصدی و دریای خزر با رشد 2 درصدی، نیمه نخست سال آبی جاری را نسبت به میانگین 11ساله پشت سر گذاشته اند.

حوضه های آبریز اصلی همچنین در مقایسه با میانگین 51ساله بارندگی ها، شرایط مشابهی با نسبت بارندگی ها در میانگین 11ساله دارند. طبق جداول بارندگی، تنها یک حوضه آبریز افت بارش ها را در میانگین 51 ساله تجربه نموده است.

داده های آماری نشان می دهد بارندگی ها در نیمه نخست سال آبی جاری در 5حوضه اصلی آبریز مرزی شرق، خلیج فارس و دریای عمان، فلات مرکزی، دریای خزر و دریاچه ارومیه نسبت به میانگین 51ساله به ترتیب با رشد 20 درصد، 16 درصد، 11 درصد، 10 درصد و 4 درصد همراه بوده است، البته به جز حوضه مرزی شرق و خلیج فارس و دریای عمان رشد بارش ها در میانگین بلندمدت آنچنان محسوس نبوده است.از سوی دیگر، در میان جداول شرایط بارندگی تجمعی حوضه های آبریز درجه دوم هم، نام حوضه هایی که افت یا رشد بارندگی ها را به ثبت رسانده اند دیده می گردد؛ میزان بارندگی ها در 30 حوضه آبریز درجه 2 از شرایط نسبتا متعادل حوضه ها نسبت به میانگین 11ساله و 51ساله حکایت دارد. اما این تعادل در میانگین بارندگی های نیمه نخست سال آبی جاری نسبت به سال آبی گذشته دیده نمی گردد؛ براساس ارزیابی ها در نیمه اول سال آبی جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته در 20 حوضه افت و در 10 حوضه آبریز رشد بارش ها تجربه شده است.

حوضه آبریز اصلی دریای خزر، همه حوضه های زیرمجموعه ارس، تالش، مرداب انزلی، سفیدرود عظیم، رودخانه های بین سفیدرود و هراز، قره سو و گرگان، هراز و قره سو و اترک افت بارندگی ها نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته را به ثبت رسانده اند. همچنین از میان 9 حوضه زیرمجموعه خلیج فارس و دریای عمان، حوضه های آبریز درجه 2، مرزی غرب، کرخه، کارون عظیم، جراحی و زهره، حله رود و رودخانه های کوچک افت بارندگی ها و مند، کاریان و خنج، کل، مهران و مسیل های جنوبی، بندرعباس، سدیج و رودخانه های بلوچستان رشد بارش ها را ثبت نموده اند.

در حوضه آبریز اصلی فلات مرکزی هم که 9 حوضه آبریز درجه 2 جانمایی شده است، پنج حوضه دریاچه نمک، گاوخونی، طشک، بختگان و مهارلو، کویر مرکزی و کویر سیاهکوه، ریگ زرین افت ریزش های جوی را نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته تجربه نموده اند. در 4 حوضه نیز رشد بارندگی ها ثبت شده است. در عین حال، دو حوضه زیرمجموعه حوضه آبریز اصلی مرزی شرق، افزایش بارندگی ها را در این بازه زمانی به ثبت رسانده اند و حوضه پترگان، خواف افت بارندگی ها را تجربه نموده است.اما آمارها نشان می دهد بارندگی ها در حوضه های درجه دوم، در نیمه نخست سال آبی جاری نسبت به میانگین 11ساله و 51ساله متعادل تر بوده است. مطابق با ارزیابی ها در مدت زمان مورد آنالیز 24 حوضه آبریز درجه2 نسبت به میانگین 11ساله رشد بارش ها را تجربه نموده اند و در این میان 6 حوضه آبریز افت ریزش ها را ثبت نموده اند. در میانگین 51ساله نیز 9 حوضه آبریز نسبت به نیمه نخست سال آبی جاری افت بارش ها و 21 حوضه آبریز دیگر رشد بارندگی ها را از سر گذرانده اند.

بارندگی ها تا نیمه فروردین

شرایط بارش ها تا نیمه نخستین ماه سال نشان می دهد در 15 روز نخست فروردین امسال 5/ 45 میلی متر بارش در کشور ثبت شده است. براساس آمار رسمی دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران، ارتفاع کل ریزش های جوی از شروع سال آبی جاری (اول مهر 98) تا پانزدهم فروردین ماه (194 روز ابتدایی سال آبی جاری) بالغ بر 7/ 242 میلی متر است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره های مشابه درازمدت (1/ 196 میلی متر) 24 درصد افزایش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (3/ 280 میلی متر) کاهشی 13درصدی را نشان می دهد. در حالی که بارش های سال آبی جاری تا سرانجام اسفندماه به 2/ 197 میلی متر رسیده بود، با ثبت 5/ 45 میلی متر بارش در 15 روز نخست فروردین 99، این رقم به 7/ 242 میلی متر رسیده است، در واقع در هر روز از سال جدید، به طور متوسط 3 میلی متر بارش در کشور به ثبت رسیده است. میزان بارش ها در حوضه آبریز مرزی شرق که یکی از کم بارش ترین حوضه های اصلی آبریز کشور محسوب می گردد، از ابتدای سال آبی جاری تا پانزدهم فروردین ماه با رشد 72 درصدی نسبت به مدت مشابه روبه رو شده است. میزان بارش ها در حوضه آبریز مرزی شرق براساس جدیدترین گزارش دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران تا پانزدهم فروردین به رقم 7/ 116 میلی متر رسیده است.

بارش ها در استان ها

اما بارندگی ها در استان های کشور چگونه بوده است؟ آنالیز آمار بارش ها در 31 استان کشور از ابتدای مهرماه تا 17 فروردین ماه جاری نشان می دهد رکورددار بارش ها در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، استان هرمزگان با ثبت 9/ 344 میلی متر است که 2/ 85 درصد رشد را تجربه نموده است. پس از استان هرمزگان، استان سیستان و بلوچستان با ثبت 175 میلی متر بارندگی تا 17 فروردین ماه جاری، نسبت به بازه زمانی سال آبی گذشته، رشد 7/ 82 درصدی را تجربه نموده و عنوان دومین استان با بالاترین رشد بارش را از آن خود نموده است. کرمان هم با رشد 6/ 50 درصد بارش نسبت به مدت مشابه سال قبل، سومین استان با بالاترین رشد بارش کشور به شمار می رود.در این میان استان چهارمحال و بختیاری با افت بیش از 45 درصدی بارش ها نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته، در صدر استان ها با بیشترین افت قرار گرفته است. پس از آن استان های کرمانشاه و کهگیلویه و بویراحمد با ثبت افت 1/ 44 و 5/ 43 درصد نسبت به نیمه نخست سال آبی قبل، قرار دارند. همچنین ارزیابی ها نشان می دهد، 25 استان نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته افت بارندگی ها را تجربه نموده و 6 استان هم رشد ریزش های جوی را به ثبت رسانده اند. از سوی دیگر، آنالیز ها نشان می دهد 4 استان کشور در مدت زمان مورد آنالیز، نسبت به میانگین بلندمدت افت بارش ها را در کارنامه خود ثبت نموده اند.

آخرین شرایط سدهای تهران

ارزیابی ها نشان می دهد کاهش 51 درصدی آورد سدهای تهران نسبت به فروردین سال گذشته رخ داده است. مدیر دفتر نگهداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه ای تهران از ذخیره 684 میلیون مترمکعبی آب پشت سدهای پنجگانه تهران و افزایش 7میلیون مترمکعبی ذخیره سازی آب نسبت به سال گذشته اطلاع داد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، محمد شهریاری درباره شرایط سد های پنجگانه استان تهران اظهار کرد: حجم آب ورودی به مخازن سدهای پنجگانه تهران از ابتدای فروردین ماه تا به امروز 90 میلیون متر مکعب بوده است که در مقایسه با 184 میلیون متر مکعب سال گذشته 51 درصد کاهش را شاهد هستیم. او در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر حجم ذخیره آب سدهای امیرکبیر، لتیان، لار، طالقان و ماملو به ترتیب 127، 45، 29، 310 و 174 میلیون مترمکعب است که امیدواریم با توجه به ذخیره برفی مناسب در سطح حوضه آبریز سدهای مذکور و بارش های بهاری بتوانیم آبگیری مناسبی را در سدهای تامین کننده آب شرب کلانشهرهای تهران و کرج داشته باشیم. شهریاری به کاهش 12 درصدی ورودی سدها از ابتدای مهر 98 تا نیمه اول فروردین ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته اشاره نمود و اضافه نمود: در این بازه زمانی 563 میلیون مترمکعب آب ورودی به مخازن سدهای پنجگانه تهران داشتیم که این حجم در سال آبی گذشته 641 میلیون مترمکعب بوده است.

شهریاری همچنین افزود: با توجه به حساسیت تامین آب شرب مطمئن و پایدار پایتخت و بخشی از احتیاج آب شرب کلانشهر کرج، بهره برداری بهینه از سدهای تحت پوشش شرکت آب منطقه ای تهران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در این راستا از بهمن ماه سال گذشته، با توجه به نتایج برف سنجی های اجرا شده در حوضه آبریز سدها و پیش بینی های سازمان هواشناسی، مدیریت مخازن سدهای مذکور به منظور کنترل سیلاب های بهاری و آبگیری مخازن جهت اطمینان از تامین پایدار آب شرب، صنعت، کشاورزی و احتیاجهای زیست محیطی و تغذیه مصنوعی سفره های آب زیرزمینی در دشت های ورامین، کرج و قزوین شروع شده و در دست اقدام است.

pariha.ir: پریها | مجله گردشگری، تور لحظه آخری، تور ارزان قیمت، سفرنامه گردشگری

مجله 90 جعبه: مجله 90 جعبه، مجله تفریحی و آموزشی و سرگرمی